Ἡ μεγαλειότης καί ἁγιότης τῶν τόπων, χωρίς ἀρετήν δέν βοηθεῖ τούς ἀνθρώπους.

Μοναχός Λουκᾶς Φιλοθεΐτης

Ἅγιον Ὄρος

Οἰκουμενισμός καί Κόσμος

Καί οἱ παλαιοί, καί οἱ μετέπειτα Ἀθωνῖται Πατέρες, ἀλλά καί οἱ πρόσφατοι τά αὐτά διά παρομοίων λόγων μᾶς λέγουν:

Ἡ μεγαλειότης καί ἁγιότης τῶν τόπων, χωρίς ἀρετήν δέν ὠφελεῖ τούς ἀνθρώπους. Καθώς δέν ὠφέλησεν, ὡς γνωστόν, καί ὁ Παράδεισος τόν Ἀδάμ παρακούσαντα, οὐδέ ὁ Οὐρανός τόν ἐπαρθέντα καί ἐκπεσόντα ἀποστάτην.

Ὅταν κάποιος δέν εἶναι ἕτοιμος νά δεχθῆ ὅ,τι ὁ Θεός ἐπιτρέψει, ὁ τόπος ὅπου ζῆ, ὅσον ἅγιος καί ἄν εἶναι δέν τόν προστατεύει. Διότι ἐκεῖνοι πού ἁγίασαν τούς τόπους εἶχαν ἀφεθῆ ὁλοψύχως εἰς τά χέρια τοῦ Θεοῦ μέ ἄκραν ἐμπιστοσύνην.

Ἐκεῖνος ὁπού εἶναι ἕτοιμος δι᾿ ὅλα, ἠμπορεῖ, μέ τήν χάριν τοῦ Θεοῦ καί μόνος καί μέ πολλούς νά ζήση, καί ἀπό ὅλα νά ὠφεληθῆ καί πολλούς ταπεινά νά ὠφελήση.

Ὁ Τόπος ἐτοῦτος τῆς ἀσκήσεως νοεῖται δι᾿ ὅλους τούς Ἁγιορείτας ὡς χῶρος ἀγώνων πνευματικῶν, ὡς παλαίστρα πνευματική, ὅπου ἡ ἅμιλλα ἔχει νόημα εἰς τό πῶς ὁ καθένας θά ξεπερνᾶ συνεχῶς πρός τό καλύτερον τόν ἑαυτόν του, ὄχι τούς ἄλλους.

Εὔκολον εἶναι νά ξεπερνᾶς τούς ἄλλους, νά μεγαλύνεσαι· δύσκολον εἶναι νά ξεπερνᾶς τόν ἑαυτόν σου, νά ταπεινώνεσαι.

Ἡ ἀρετή εἶναι ἀσυγκρίτως ἀνωτέρα κατάστασις ἀπό τήν δόξαν. Διότι, διά νά ἀποκτήσης δόξαν, θά ἀνταγωνισθῆς μέ τούς ὁμοίους σου, ἐνῶ διά νά ἀποκτήσης ἀρετήν ὀφείλεις νά ἀγωνισθῆς μέ τόν ἴδιον τόν ἑαυτό σου: Νά τόν κατεβάσης ἀπό τήν ὑψηλοφροσύνην του· νά τόν ἀνεβάσης ἀπό τήν ὑλοφροσύνην του.

Τό νά ὑπομένης τούς πειρασμούς εἶναι καί αὐτό τρόπος σωτηρίας· ἐπειδή ἡ ἀγόγγυστος ὑπομονή εἶναι ἕνα εἶδος προσευχῆς, γινομένη μέ ὅλον τό εἶναι τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ διάβολος δέν μᾶς πειράζει, ὅσον αὐτός θέλει, ἀλλ᾿ ὅσον ὁ Θεός ἐπιτρέπει. Ἐάν θέλης νά μή σέ ἐνοχλῆ ὁ ἐχθρός, τρῶγε, πίνε, κοιμήσου, κάνε ὅ,τι σοῦ ἀρέσει. Καί θά εἶσαι χωρίς πειρασμούς, ἀλλά καί χωρίς τήν ἐξ αὐτῶν πολυωφέλειαν.

Τόν παλαιόν καιρόν ἕνας νεώτερος μοναχός ἀσκήτευε εἰς τήν ἔρημον. Ὁδοιπορώντας ἕνα δειλινό, ἐνυχτώθη εἰς ἀρχαῖον εἰδωλολατρικόν κοιμητήριον. Καί ἐπειδή ἦτο κρύος ὁ καιρός, ἐμπῆκε νά κοιμηθῇ εἰς ἕνα θολόκτιστον παλαιόν τάφον. Περί τό μεσονύκτιον συνήχθησαν ἐκεῖ οἱ δαίμονες νά δώσουν λογαριασμόν εἰς τόν πρῶτον τους - τόν ἄρχοντα τοῦ σκότους, καί νά λάβουν ὁδηγίες πῶς νά συνεχίσουν τό ὀλέθριον ἔργον των. Ὁ μοναχός, μέ κλειστά τοῦ σώματος - ἀνοικτά τῆς ψυχῆς του τά μάτια - βλέπει, ἀκούει καί τρέμει. Ἐπῆραν ἐντολές οἱ πονηροί καί ἐβγῆκαν νά πειράξουν τούς ἀνθρώπους. Καί κάποιοι ἀπό αὐτούς περνώντας ἀπό πλησίον τοῦ φαινομενικῶς κοιμωμένου μοναχοῦ ἕνας τόν ἄλλον λέγουν·

• Ἰδέ θράσος ὅπου ἔχει αὐτός ἐδῶ νά κοιμᾶται μέσα στό μνῆμα! Ἐλᾶτε νά τόν πειράξωμε.

Ἀποκρίνεται ὁ ἄλλος·

• Ἄφησέ τον, καημένε. Τί θέλεις τώρα νά μπαίνωμε μέ αὐτόν εἰς κόπον περιττόν; Αὐτός ἰδικός μας εἶναι. Κάνει τά θελήματά μας. Τρώγει καί πίνει ἀδιακρίτως. Καταλαλεῖ τούς πάντας καί παραμελεῖ κανόνες καί ἀκολουθίες του. Ἀντί νά χάνωμε τόν καιρόν μας μέ δαῦτον, ἄς πᾶμε καλύτερα νά θλίψωμε ἐκείνους πού μᾶς θλίβουν καί μᾶς πολεμοῦν μέ νηστεῖες, ἀγρυπνίες, προσευχές, καί ὅσα ἄλλα δικά τους μᾶς καταργοῦν.

Ταῦτα ἀκούσας ὁ μοναχός ἔντρομος ἐσηκώθη ἀπ᾿ ἐκεῖνον τόν ἀρχαῖον τάφον καί ἀπό τῆς ἀμελείας του τό μνῆμα, βιώσας εἰς τό ἑξῆς μοναχοπρεπῆ θεάρεστον βίον.