en-Ἄθως - Ἅγιον Ὄρος· χερσόνησος ἐκλελεγμένη δι᾿ ἀναχωρητικόν ἐκ τοῦ ἐγκοσμίου βίου βίον.
Τό Ἅγιον Ὄρος, ὁ πρώην Ἄθως, εἶναι ἕνας πέτρινος γίγας· ἕνας ὀρθοστημένος γρανιτώδης βράχος στεφανωμένος μέ νεφέλες, συνάμα ὡραῖος καί τρομερός τήν θέαν· μία θεόρατος πέτρα βορείως τοῦ Αἰγαίου, ριζωμένη βαθειά εἰς τά συθέμελα τῆς γῆς καί τοῦ οὐρανοῦ.
Ἐνασμενίζεται ὁ ποιητής περί αὐτοῦ νά λέγη·
Ἄθως τό Ὄρος τό κλεινόν, συνάπτει γῆν καί οὐρανόν.
Ὡς πέτρινη σκάλα ἀνεβάζει ἐκ γῆς πρός οὐρανόν, κατά τήν ἔφεσιν τῆς καρδίας των, τούς κληθέντας οὐρανοδρόμους πολίτας του· καί ὡς ριζωμένη εἰς τά παραθαλάσσια τοῦ κόσμου βιοτή εὐγενῶς ἑλκύει ἐπί τά ἄνω, τούς ἐκ τοῦ κόσμου φιλοτιμουμένους νά ἀντιγράφουν ταπεινῶς καί εἰς τά μέτρα των τήν πολιτείαν του τήν ἀπόκοσμόν.
Λόγῳ τῆς γεωφυσικῆς του ἀποκεντρώσεως ἦτο ἀνέκαθεν τρόπον τινά, προωρισμένος πρός ἕνα διαρκῆ κατά τοῦ κόσμου καί τοῦ κοσμοκράτορος ἀγῶνα.
Ἀπόκοσμον, ὥστε νά μένη ἀνεπηρέαστον· καί στήν καρδιά τοῦ κόσμου, ὥστε νά ρυθμίζη δι᾿ ἄλλης ὁδοῦ τήν πρός τά ἄνω πορείαν του.
Ἐπί εἰκονομαχίας ἐδέχθη τούς διωκομένους εἰκονοφίλους καί τάς θαυμαστῶς εἰς αὐτό προσελθούσας εἰκόνας τῆς Παναγίας καί τῶν Ἁγίων, τά Ἱερά Λείψανα, καί ὅσα τῆς Ὀρθοδοξίας ἱερά καί ὅσια, τόν χρόνον ὑπερβαίνοντα, ἀποπνέουν εὐωδίαν καί χάριν ἄρρητον. Ἀλλά καί πρό αὐτῆς λόγῳ τῶν ἀραβικῶν καί ἄλλων συναφῶν ἐπιδρομῶν, οὐκ ὀλίγοι μονάζοντες, ἐκ τῶν ἀσκητικῶν των κοιτίδων τῆς Νοτιο- Ἀνατολικῆς Μεσογείου ἐκριζούμενοι, κατέφευγον ὡς εἰς ἀσφαλέστερον λιμένα εἰς τόν Ἄθωνα· τόν ὁποῖον σύν τῷ χρόνῳ, οἱ ἅπαντες πανταχόθεν ἐκεῖ συντρέχοντες διά τῆς ἐνθέου βιοτῆς των κατέστησαν προμαχῶνα τῆς θεοσεβείας, ἕως συντελείας ἀκαθαίρετον.
Ὁ Πατριάρχης Νικόλαος Γραμματικός ἐπιγραμματικῶς περί αὐτοῦ ὡς Ἁγιωνύμου Ὄρους ἀναφέρει:
"Τό Ἅγιον Ὄρος φερωνύμως ἔχει τήν ἐπωνυμίαν καί Θεοῦ εὕρημά ἐστι πρός κατοίκησιν ἁγίων ἀνδρῶν".
Εὕρημα τοῦ Θεοῦ καί τῆς Θεομήτορος. Χερσόνησος ἀχρόνως εὐτρεπισμένη καί ἐν χρόνῳ ἐκλελεγμένη δι᾿ ἀναχωρητικόν ἐκ τοῦ ἐγκοσμίου βίου βίον, καθώς ἐξόχως μελωδεῖ εἰς τόν Κανόνα τῶν Ἁγιορειτῶν Πατέρων ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης·
"Ὅτε τά ἔθνη ὁ Θεός ἐμέριζε, κατά Ἀγγέλους Αὐτοῦ τότε Σέ Παρθένε, προγινώσκων ἔσεσθαι,Αὐτοῦ Μητέρα ἄχραντον, Σοί ἀπένειμε τοῦτο,τό μέγα Ὄρος καί κάλλιστον,εἰς κληρονομίαν ἐξαίρετον".
Καί εἶπεν ὁ Ἄχρονος ἐν χρόνῳ γενόμενος, πρός τήν Πανάχραντον· - Ἔστω, ὦ Μῆτερ, ὁ τόπος οὗτος κλῆρος σός, καί περιβόλιον καί παράδεισος, ἔτι δέ καί λιμήν σωτήριος τῶν θελόντων σωθῆναι.
Καί ἔγινεν ἀπ᾿ αἰώνων τό ἀσφαλέστερον λιμάνι τῶν ἐκ τοῦ κλύδωνος τοῦ βίου ἐκεῖ λιμενιζομένων ψυχῶν· ἐκ τοῦ πελάγους τῶν ἡδονῶν εἰς τόν λιμένα τῆς ἐγκρατείας· τῆς προσευχῆς καί τῆς νηστείας.
Ὑψηλόν ἀληθῶς κορύφωμα ἀπαρνήσεως τῶν γηΐνων, ἐνστερνίσεως τῶν οὐρανίων.
Οὐδέν μέρος τοῦ κόσμου εὑρίσκεται ἁρμοδιώτερον ἤ προσφυέστερον εἰς κατοικίαν μοναχῶν. Ἕνας ἀσκητισμός ὅπου ἀναπνέει μέσα εἰς τήν αὔραν τῶν ἀνέμων τοῦ Αἰγαίου καί ἁπλώνει ἐκεῖθεν κυκλόθεν ζωογόνον τήν ἀναπνοήν του.
Μοναχός Λουκάς Φιλοθεΐτης
Βιβλίο:ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΟΣΜΟΣ